Σάββατο 1 Μαρτίου 2014

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 3-4






3 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ


ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ

Giovanni Pierluigi da Palestrina

1525 (πιθ.): Γεννιέται ο Ιταλός συνθέτης πολυφωνικής μουσικής Giovanni Pierluigi da Palestrina, ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της και αυτός που άσκησε τη μεγαλύτερη και πλέον σημαντική επίδραση στη διαμόρφωση της δυτικής εκκλησιαστικής μουσικής. Άφησε τεράστιο όγκο έργου, το οποίο αποτελεί σημείο αναφοράς στην φωνητική αντίστιξη, της οποίας θεωρείται ειδήμων. Ο Palestrina γεννήθηκε στην ομώνυμη πόλη (λατινικά Preneste), κοντά στη Ρώμη, όπου πιστεύεται ότι ζούσαν οι πρόγονοί του επί γενεές. Ελάχιστα είναι γνωστά για την παιδική του ηλικία. Περίπου το 1537 πήγε στη Ρώμη, όπου διαλαλούσε στο δρόμο τα προϊόντα της φάρμας των γονέων του τραγουδώντας. Έτσι τον άκουσε ο διευθυντής της χορωδίας του ναού Σάντα Μαρία Ματζόρε, ο οποίος, εντυπωσιασμένος από τη φωνή του νεαρού και το προφανές μουσικό του ταλέντο, ανέλαβε τη μουσική του μόρφωση. Παρέμεινε εκεί κατά το διάστημα 1537 - 1539 και το 1544 προσελήφθη ως οργανίστας του ναού της γενέτειράς του, Αγίου Αγαπητού (St. Agapito) όπου, εκτός από εκτελεστής, βοηθούσε στην προετοιμασία της χορωδίας και δίδασκε μουσική. Η μουσική του επίδοση τράβηξε την προσοχή και την υποστήριξη του τοπικού επισκόπου, ο οποίος αργότερα έγινε ο Πάπας Ιούλιος ο Γ΄. Δείχνοντας την ευγνωμοσύνη του, ο Palestrina αργότερα του αφιέρωσε το Πρώτο Βιβλίο Λειτουργιών. Το 1551 εγκατέλειψε τη θέση του στην Palestrina και επέστρεψε στη Ρώμη, όπου ανέλαβε την προετοιμασία της παιδικής χορωδίας της Καπέλα Τζούλια (Capella Giulia) του Βατικανού και αργότερα, υπό την παρότρυνση του Πάπα Ιουλίου του Γ΄, ανέλαβε πρωτοψάλτης στην Καπέλα Σιξτίνα. Ο τότε καρδινάλιος και μετέπειτα Πάπας Μάρκελλος ο Β΄ υποστήριξε τον νεαρό συνθέτη, απεβίωσε όμως μόλις 21 ημέρες μετά τη στέψη του. Την υποστήριξη αυτή ο Palestrina αντάμειψε με ένα από τα σημαντικότερα
Add cMissa Papae Marcelli
έργα του, τη "Λειτουργία του Πάπα Μάρκελλου" (Missa Papae Marcelli). Το 1555 προσελήφθη ως επικεφαλής (μαέστρος) της χορωδίας του Αγίου Ιωάννη του Λατερανού, μια θέση την οποία κατείχε πριν από αυτόν ο Ορλάντο ντι Λάσσο και στην οποία ο Palestrina παρέμεινε ως το 1561. Τότε ζήτησε αύξηση της αμοιβής του και, όταν αντιμετώπισε την άρνηση των υπευθύνων, αποχώρησε και ανέλαβε την ίδια θέση στο ναό της Σάντα Μαρία Ματζιόρε. Ο Πίος ο Δ΄ δημιούργησε για τον Palestrina την ειδική θέση του "συνθέτη του Παπικού Παρεκκλησίου" και αύξησε την αμοιβή του. Το 1571 ο Τζιοβάννι Ανιμούτσια (Giovanni Animuccia), αρχιμουσικός του Αγίου Πέτρου απεβίωσε και ο Palestrina κατέλαβε τη θέση του, παρά τις ίντριγκες και τις παραινέσεις συναδέλφων του προς τον Πάπα να τον απολύσει. Στη θέση αυτή παρέμεινε ως το 1594. Παράλληλα με τα καθήκοντά του στη σύνθεση και την προετοιμασία της Παπικής χορωδίας, ο Palestrina δίδασκε μουσική στη σχολή του Τζιοβάννι Μαρία Νανίνι (Giovanni Maria Nanini), ενώ ο διάδοχος του Πίου, Πάπας Γρηγόριος ο ΙΓ΄, τον επιφόρτισε με την προετοιμασία μιας νέας μορφής του Γρηγοριανού μέλους. Ο Palestrina δεν ήταν ιδιαίτερα εξοικειωμένος με το θέμα και αυτό τον αποσπούσε από τη συνθετική του δραστηριότητα. Ωστόσο, η παραγωγική του δραστηριότητα δεν μειώθηκε και συνέχισε να συνθέτει, ενώ παράλληλα εκτελούσε παραγγελίες για τουλάχιστον δώδεκα ιερούς ναούς της Ιταλίας και απασχολήθηκε και στην επιχείρηση γουναρικών της δεύτερης συζύγου του. Απεβίωσε στη Ρώμη στις 2 Φεβρουαρίου 1594, πιθανώς από πλευρίτιδα. Ο Palestrina έγραψε εκατοντάδες συνθέσεις, μεταξύ των οποίων 105 λειτουργίες, 250 μοτέτα, 45 ύμνους, 33 μεγαλυνάρια (Magnificat), οκτώ ομάδες "Θρήνων", 68 "προσκομιδές", ψαλμούς, περίπου 140 μαδριγάλια και εννέα συνθέσεις για εκκλησιαστικό όργανο. Οι συνθέσεις του παρουσιάζουν σαφήνεια, ισορροπία μεταξύ των φωνών και απόλυτη αρμονία (στις συνθέσεις του σπανίζουν οι διαφωνίες). Οι συνθέσεις του είναι όλες "a cappella" (χωρίς συνοδεία μουσικών οργάνων) και για συνδυασμούς που ποικίλλουν από τρεις ως οκτώ φωνές. Η ιδιοφυΐα του στην αντίστιξη είναι εμφανής σε πολλές από τις λειτουργίες του υπό μορφή κανόνα (όπου ορισμένες φωνές μιμούνται τη μελωδική γραμμή άλλων), ενώ είχε ιδιαίτερη ικανότητα να "στολίζει" μια απλή μελωδία και να την ενσωματώνει στη σύνθεση με τέτοιο τρόπο ώστε να μη γίνεται αναγνωρίσιμη. Ο θρύλος της "διάσωσης της πολυφωνικής μουσικής" και της αναμόρφωσής της έδωσε στον συνθέτη ιδιαίτερη αίγλη και πολλοί συνθέτες εκκλησιαστικής μουσικής επηρεάστηκαν από αυτόν. Λέγεται ότι η "Ανώνυμη λειτουργία" του (Missa sine nomine) ήταν ιδιαίτερα αγαπητή στον Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, ο οποίος τη μελετούσε όταν συνέθετε τη δική του "Λειτουργία σε σι ελάσσονα". (ΠΗΓΗ: Ελληνική Βικιπαιδεία)






Jakob Ludwig Felix Mendelssohn Bartholdy
Portrait of Felix Mendelssohn, 1829
watercolor painting, James Warren Childe
1809
: Γέννηση του Γερμανού συνθέτη, πιανίστα, οργανίστα και μαέστρου της πρώιμης ρομαντικής περιόδου Jakob Ludwig Felix Mendelssohn Bartholdy. Όπως ο Wolfgang Amadeus Mozart πριν από αυτόν, ο Mendelssohn θεωρήθηκε ως παιδί-θαύμα. Άρχισε μαθήματα πιάνου από τη μητέρα του όταν ήταν έξι και στα επτά του διδασκόταν ήδη από την Marie Bigot στο Παρίσι. Όταν η οικογένεια μετακόμισε στο Βερολίνο, σπούδασε πιάνο με τον Ludwig Berger ο οποίος ήταν ο ίδιος πρώην μαθητής του Muzio Clementi και το1819 μαζί με την αδελφή του Fanny αντίστιξη και σύνθεση με τον Carl Friedrich Zelter. Το 1821, o Zelter σύστησε τον Mendelssohn στον φίλο και συνεργάτη του Johann Wolfgang von Goethe ο οποίος εντυπωσιάστηκε πολύ από το παιδί και έγραψε ένα κείμενο όπου συνέκρινε τον Mendelssohn με τον Mozart. Με τον θάνατο του Zelter στα 1832, ο Mendelssohn ήταν ο πρώτος υποψήφιος στη διαδοχή ως μαέστρος της Singakademie του Βερολίνου. Ωστόσο, σε μια ψηφοφορία τον Ιανουάριο του 1833, έχασε από τον λιγότερο διακεκριμένο Carl Friedrich Rungenhagen. Το 1835, ο Mendelssohn έγινε μαέστρος της Ορχήστρας Gewandhaus της Λειψίας. Ο ίδιος επέλεξε αυτή τη θέση αν και είχε επίσης προταθεί για την όπερα του Μονάχου και την επιμέλεια του έγκυρου μουσικού περιοδικού ‘’Allgemeine Zeitung musikalische’’.
Το 1843 ο Mendelssohn ίδρυσε ένα σημαντικό μουσικό σχολείο στη Λειψία, την σημερινή ‘’Hochschule für Musik und Theater Felix Mendelssohn Bartholdy’’ όπου έπεισε τους Ignaz Moscheles και Robert Schumann να γίνουν καθηγητές. Μετά το θάνατο του Mendelssohn το 1847, ξεκίνησε η συντηρητική παράδοση της Σχολής όταν ο Moscheles τον διαδέχθηκε ως επικεφαλής του Ωδείου. Ο Mendelssohn υπέφερε από κακή υγεία κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του και η οποία πιθανώς επιδεινώθηκε από νευρικά προβλήματα και υπερκόπωση. Μια τελευταία περιοδεία στην Αγγλία, τον άφησε εξαντλημένο και άρρωστο από ένα ταραχώδες πρόγραμμα. Ο θάνατος της αδελφής του Fanny στις 14 Μαΐου 1847, του προκάλεσε μεγάλη θλίψη. Λιγότερο από έξι μήνες αργότερα, στις 4 Νοεμβρίου, πέθανε στη Λειψία μετά από μια σειρά εγκεφαλικών επεισοδίων. Η κηδεία του έγινε στο Paulinerkirche της Λειψίας και θάφτηκε στο νεκροταφείο του Berlin-Kreuzberg. Ο Mendelssohn έγραψε Συμφωνίες, κονσέρτα, ορατόρια, μουσική για πιάνο και μουσική δωματίου. Τα πιο γνωστά έργα του περιλαμβάνουν την εισαγωγή και σκηνική μουσική για το ‘’Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας’’, την ιταλική Συμφωνία, την σκωτική Συμφωνία και την εισαγωγή ‘’The Hebrides’’. Μετά από μια μακρά περίοδο σχετικής δυσφήμησης λόγω της αλλαγής των μουσικών γούστων και τον αντισημιτισμό στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα, η δημιουργική πρωτοτυπία του έχει πλέον αναγνωριστεί και επαναξιολογείται. Είναι πλέον από τους πιο δημοφιλείς συνθέτες της ρομαντικής εποχής.








ΘΑΝΑΤΟΙ

1700: Diogo Dias Melgás
1814: Jan Evangelista Antonin Kozeluh
1894: Louis Lewandowski
1900: Ottokar Eugen Novacek
1945: José Rolón
1968: Iet Stants
1993: Karel Goeyvaerts
2003: Peter Schat
2005: David Hönigsberg









3 Φεβρουαρίου

1680: Πρεμιέρα της όπερας του Jean-Baptiste Lully “Proserpine” στο παλάτι του St. Germaine-en-Laye, κοντά στο Παρίσι. 

1823: Πρεμιέρα της όπερας του Gioachino Rossini “Semiramide” στο θέατρο La Fenice της Βενετίας. Το λιμπρέτο του Gaetano Rossi είναι βασισμένο στην τραγωδία του Βολταίρου “Semiramis”, που με τη σειρά της βασίζεται στο θρύλο της Σεμιράμιδος της Βαβυλώνας. Ήταν η τελευταία όπερα του Rossini στην Ιταλία πριν μετακομίσει στο Παρίσι.


1844: Πρώτη εκτέλεση της ορχηστρικής εισαγωγής “Le carnaval romain” (Ρωμαϊκό καρναβάλι) Op. 9 του Hector Berlioz στη Salle Herz στο Παρίσι υπό τη διεύθυνση του συνθέτη. Αποτελείται από θεματικό υλικό παρμένο από την όπερα του Berlioz “Benvenuto Cellini”.

http://youtu.be/5afo9GM7Fwc

1867: Πρώτη εκτέλεση του Σεστέτου Εγχόρδων No. 2 σε Σολ μείζονα Op. 36 του Johannes Brahms στη Βιέννη. 


1901: Πρώτη εκτέλεση της ορχηστρικής σουίτας του Gabriel Fauré “Pelléas et Mélisande” (Πελλέας και Μελισσάνθη) Op. 80 στα Concerts Lamoureux στο Παρίσι, υπό τη διεύθυνση του Camille Chevillard. Προέρχεται από τη σκηνική μουσική που έγραψε ο συνθέτης για το ομώνυμο έργο του Maurice Maeterlinck.


2002: Πρώτη εκτέλεση της Συμφωνίας No. 6 “Plutonian Ode” του Philip Glass με την American Composers Orchestra υπό τη διεύθυνση του Dennis Russell Davies και σολίστ τη σοπράνο Lauren Flanigan στο Carnegie Hall της Νέας Υόρκης. Είναι βασισμένη στο ποίημα κατά της κούρσας των πυρηνικών εξοπλισμών των υπερδυνάμεων “Plutonian Ode” του Allen Ginsberg μέρη του οποίου τραγουδιούνται από τη σοπράνο. Η συμφωνία ήταν ανάθεση του Carnegie Hall για να τιμηθούν τα 65α γενέθλια του συνθέτη.

http://youtu.be/BDCCAfUATFE



4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ

ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ

Giacomo Facco 1676: Γεννιέται ο Ιταλός μπαρόκ βιολονίστας, μαέστρος και συνθέτης Giacomo Facco. Ένας από τους διασημότερους Ιταλούς συνθέτες της εποχής του, είχε ξεχαστεί εντελώς μέχρι το 1962, όταν το έργο του ανακαλύφθηκε από τον συνθέτη, μαέστρο και μουσικολόγο Uberto Zanolli. Ο Facco γεννήθηκε στο Marsango, ένα μικρό οικισμό κοντά στην Πάντοβα και τη Βενετία. Για πολλά χρόνια ήταν μαέστρος στην Ιταλία και το 1705 εργάστηκε στο Παλέρμο χοράρχης, δάσκαλος και δεξιοτέχνης του βιολιού για τον Carlo Antonio Spinola, Marquis of los Balbases ( αντιβασιλέα της Σικελίας). Το 1710 παρουσίασε στον καθεδρικό ναό της Messina το έργο του ‘’The Augury of Victories’’, αφιερωμένο στο βασιλιά Felipe V. Στις 9 Φεβρουαρίου του 1720, ο Facco ονομάστηκε Μέγας ερμηνευτής του κλειδοκύμβαλου στην Αυλή του Πρίγκιπα της Αστούριας Infante Luis και στη συνέχεια υπηρέτησε τον μετέπειτα βασιλιά Fernando VI και, από την 1η Οκτωβρίου 1731, τον Don Carlos (μετέπειτα βασιλιά Carlos III). Το 1720, το δημοτικό συμβούλιο της Μαδρίτης του ανέθεσε να συνθέσει μια όπερα σε λιμπρέτο του Jose de Cañizares. Η όπερα είχε τίτλο ‘’Love is all Invention’’ και ήταν αφιερωμένη στον γάμο του Πρίγκιπα της Αστούριας και της Ισαβέλλας της Ορλεάνης ο οποίος έγινε τον Ιανουάριο του 1721. Ο Facco φαίνεται οτι έπεσε θύμα των δολοπλοκιών των συναδέλφων του: σιγά-σιγά έχασε όλες τις θέσεις του μέχρις ότου, κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ήταν απλώς ένας βιολιστής στην Ορχήστρα του Βασιλικού Παρεκκλησίου. Πέθανε στη Μαδρίτη στις 16 Φεβρουαρίου 1753. ’Εγραψε έναν κύκλο δώδεκα κοντσέρτων για βιολί, έγχορδα και εκκλησιαστικό όργανο με τον τίτλο ‘’Pensieri Adriarmonici’’ που δημοσιεύθηκε στο Άμστερνταμ, το πρώτο βιβλίο το 1716 και το δεύτερο το 1718. Έγραψε επίσης σόλο καντάτες - με δικά του κείμενα, γιατί ήταν και ποιητής - και παρουσιάστηκαν από την σοπράνο Betty Fabila για πρώτη φορά το 1962 στο Κάστρο του Τσαπουλτεπέκ στην Πόλη του Μεξικού. Πολλές από τις πληροφορίες για τη ζωή και τα έργα του Facco ανακαλύφθηκαν από τον UbertoZanolli. Από τότε o Zanolli έχει εργαστεί για να συνθέσει μια βιογραφία του Facco και μια μουσικολογική αποκατάσταση του έργου του. Μεταξύ άλλων ευρημάτων, ήταν και το πιστοποιητικό γέννησης του συνθέτη.



Johann Ludwig Bach
1677: Γέννηση του συνθέτη και βιολονίστα Johann Ludwig Bach. Ο Bach γεννήθηκε στο Thal. Σε ηλικία 22 ετών, μετακόμισε στο Meiningen όπου διορίστηκε χορωδός και αργότερα Kapellmeister. Έγραψε ένα μεγάλο μέρος των συνθέσεων του και επέβλεπε τακτικά παραστάσεις, τόσο στο Meiningen όσο και στις γειτονικές πόλεις. Ήταν δεύτερος ξάδελφος του Johann Sebastian Bach και έκανε τα αντίγραφα πολλών από τις καντάτες του, εκτελώντας τις στη Λειψία. Η καντάτα ‘’Denn du meine Wirst Seele nicht in der Hölle lassen’’ BWV 15, κάποτε πίστευαν ότι είναι έργο του Johann Sebastian και αναφέρεται ως BWV 15 στον κατάλογο Wolfgang Schmieder, ενώ σήμερα πιστεύεται ότι γράφτηκε από τον Johann Ludwig.




http://www.youtube.com/watch?v=TtGzO67pax8


ΘΑΝΑΤΟΙ
1553: Caspar Othmayer
1590: Gioseffo Zarlino
1624: Vicente Espinel
1781: Josef Mysliveček
1805: Johann George Tromlitz
1916: Adolphe Biarent
1974: Mihail Gheorghe Andricu
1997: Ross Lee Finney
1998: Louis Ravel
2001: Iannis Xenakis
2001: Raimo Kangro
2013: Jeffery Cotton








4 Φεβρουαρίου


1945: Πρώτη εκτέλεση του Κοντσέρτου για πιάνο και ορχήστρα εγχόρδων No. 1 του Αρμενιο-Αμερικανού συνθέτη Alan Hovhaness με την επωνυμία “Lousadzak” (σύμφωνα με το συνθέτη μια επινοημένη αρμένικη λέξη που σημαίνει περίπου “αυγή του φωτός”) στη Βοστώνη. Ήταν το πρώτο έργο του Hovhaness όπου έκανε χρήση μιας καινοτόμου τεχνικής που ονόμασε «μουρμούρισμα του πνεύματος», ένα πρώιμο παράδειγμα αλεατορικής μουσικής εμπνευσμένης από ένα όραμα του Hermon di Giovanno (μυστικιστής ζωγράφος ελληνικής καταγωγής με το όνομα Ερμόλαος Ιωνίδης και φίλος του συνθέτη).









Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου